'Knopen' behandelt het berekenen van geboute en gelaste verbindingen in raamwerken en in buisconstructies volgens NEN-EN 1993 (Eurocode 3).* Hoofdstuk 1 bespreekt de eigenschappen van verbindingen in raamwerken, waarbij de nadruk ligt op ligger/kolom-verbindingen. Aan de orde komen de classificatie van verbindingen, het modelleren van de verbindingseigenschappen (componentenmethode), de weerstand en stijfheid van de verbinding en de eisen aan de rotatiecapaciteit en de stijfheid.* Hoofdstuk 2 gaat over scharnierende verbindingen in raamwerken, uitgevoerd met een lip, met een korte kopplaat of met hoekprofielen. Aangegeven wordt welke onderwerpen een rol spelen bij de berekening, zoals excentriciteiten, doorsnedeverzwakking door boutgaten, stuikweerstand bij een schuine kracht, de functie van de verbinding als kip- en kniksteun en de combinatie van buiging en normaalkracht. Van elk van de drie typen scharnierende verbindingen is een complete berekening en toetsing opgenomen.* Hoofdstuk 3 gaat over momentverbindingen in raamwerken, uitgevoerd met geboute kopplaten of volledig gelast, al of niet versterkt met schotten of consoles. Uitgelegd wordt welke verbindingen voor de berekening als een momentverbinding mogen worden beschouwd. Daarnaast wordt uitvoerig ingegaan op het voorontwerp en het detailontwerp van een momentverbinding. Tot slot worden twee rekenvoorbeelden uitgewerkt.* Hoofdstuk 4 beschrijft de meest voorkomende typen kolomvoetplaatverbindingen en legt uit hoe de berekening van de weerstand verloopt van centrisch en excentrisch belaste voetplaten en hoe de stijfheid kan worden bepaald. Ook wordt kort ingegaan op vermoeiing en op enkele uitvoeringsaspecten.* Hoofdstuk 5 behandelt het gedrag van en de krachtswerking in verbindingen met buisprofielen. Na de algemene kenmerken van buisverbindingen wordt het gedrag besproken aan de hand van analytische modellen. De parameters die bij het ontwerp van gelaste buisconstructies van belang zijn worden toegelicht met ontwerpgrafieken en richtlijnen. Tot slot wordt ingegaan op de relatie van de rekenregels in Eurocode 3 met de recente richtlijnen en voorschriften van ISO, IIW en CIDECT.De auteurs - prof.ir. J.W.B. Stark en prof.dr.ir. J. Wardenier - zijn beiden ervaren docenten op het gebied van staalconstructies en zowel nationaal als internationaal voorzitter of lid geweest van diverse onderzoeks- en/of normcommissies.* Jan Stark is emeritus-hoogleraar Staalconstructies aan de TU Delft en TU Eindhoven en werkte actief mee aan het opstellen van de regels voor verbindingen in Eurocode 3. Hij is auteur van het boek Verbinden, waar het boek Knopen op aansluit, en verzorgt nog introductiecursussen over verbindingen.* Jaap Wardenier is emeritus-hoogleraar Staalconstructies aan de TU Delft, 'visiting professor' aan de National University of Singapore en adviseur op het gebied van staalconstructies. Hij is actief betrokken bij het opstellen van diverse internationale richtlijnen en normen, is (mede-)auteur van diverse boeken met name over buisconstructies en geeft cursussen in verschillende landen.